Po długim oczekiwaniu, można wreszcie bez większego ryzyka uznać, że zima to już przeszłość. Wszystkie znaki na niebie i ziemi wskazują, że w końcu zapanowała wiosna. Co prawda, tu i tam widać jeszcze małe stadka jemiołuszek, drzewa dopiero pączkują, a na Podlasiu leży jeszcze śnieg, ale lasy, łąki i jeziora tętnią śpiewem ptaków. No i z każdym dniem pojawiają się nowe i nowe gatunki, powracające po długiej przerwie z zimowisk.
Przeciągająca się wyjątkowo długo zima, spowodowała niezłe zamieszanie w świecie ptaków. Jeszcze kilkanaście dni temu, wydawało się, że w tym roku większość z nich powróci do nas z tygodniowym, dwutygodniowym poślizgiem. Wystarczy przypomnieć sobie jak długo trzeba było czekać na dymówki ... Ale pod koniec pierwszej dekady kwietnia, temperatury poniżej zera w końcu ustąpiły i zostały nagle zastąpione przez zdecydowanie "letnie grzanie". Ptaki jakby zdezorientowane tym, że między zimą a latem gdzieś zapodziała się wiosna, ruszyły nadrabiać opóźnienie i w konsekwencji obserwujemy teraz przyloty niektórych gatunków, o tydzień - dwa tygodnie wcześniejsze niż w latach poprzednich!
Opolszczyznę opuściła już większość gęsi zbożowych i białoczelnych, które odleciały na lęgowiska, znajdujące się na dalekiej północy i północnym-wschodzie. Na zbiornikach retencyjnych, stawach i śródpolnych rozlewiskach, wiosenny klimat tworzą więc gromadki gęgaw i stada "wiosennych" kaczek. Na Opolszczyznę pierwsze powróciły krakwy i rożeńce (25 II, Opole-Wyspa Bolko, M. Zawadzki), a na przełomie drugiej i trzeciej dekady marca dołączyły do nich płaskonosy (20 III, 2 os., Rozwadza, M. Pastrykiewicz) i cyranki (20 III, 4 os., Januszkowice, M. Pastrykiewicz). Na początku kwietnia rozpoczął się intensywny przelot świstuna. 24 III na stawach w Opolu-Malinie, obserwowałem 12 ptaków, przy czym dwa tygodnie później w tym samym miejscu było już 70 osobników. Mniejsze stadka pojawiają się nadal na Wyspie Bolko i opolskich żwirowniach, a dotychczas największą koncentrację zanotowałem 8 IV na Zbiorniku Turawskim - ponad 300 ptaków. Warto przeczesywać "nasze" świstuny w poszukiwaniu świstuna amerykańskiego - 14 IV pod Bydgoszczą obserwowany był pierwszy osobnik tego gatunku w historii Polski! Do tego został wykryty w stadku zaledwie 30 świstunów! W skali Opolszczyzny, na uwagę zasługują trzy wiosenne stwierdzenia hełmiatek poza znanymi lęgowiskami - pierwsze dwa samce były widziane na stawach w Szydłowcu Śląskim 30 III (M. Leszczyński i inni). Opole również doczekało się swoich hełmiatek - 10 i 13 IV para przebywała na opolskiej Malinie (M. Jasiurska-Kwiecień, J. Jasiurska) - było to drugie stwierdzenie tego gatunku dla miasta. 24 III na Zbiorniku Nyskim obserwowane były pierwsze podgorzałki - dwie pary (J. Wójcicki), a 7 IV samiec gościł również - nie gdzie indziej, jak na Malinie, gdzie widziany był drugi rok z rzędu (Ł. Berlik i inni).
15 IV na "Bekasowisku" (Wyspa Bolko) śpiewała już przepiórka (A. Kowalska, Ł. Berlik)! W ubiegłym roku pierwszego ptaka stwierdzono dwie dekady później - 5 V. Dwa tygodnie wcześniej niż w 2012 przyleciały też zauszniki - już 5 III dwa osobniki stwierdzono w Rozwadzy (R. Świerad). Opolszczyzna nadal czeka na pierwszego perkoza rdzawoszyjego - ten z kolei, w ubiegłym roku był odnotowany 11 kwietnia.
5 IV na osadnikach w Piskorzowcu widziany był bąk (R. Świerad). Kilka dni później samiec "buczał" już w trzcinowisku na Malinie, a w ostatni wtorek słyszałem stacjonarne ptaki na Stawie Nowokuźnickim. Na uwagę zasługuję wczesne stwierdzenie bączka - 7 IV 2 os. na Zalewie Michalice (S. Kocot) - dwa tygodnie prędzej niż w 2012 roku. Można powiedzieć, że w normie mieści się tegoroczny przylot bocianów: 20 IV pierwszego bociana białego nad Opolem widział Łukasz Berlik (dzień później widziałem kolejnego na Wyspie Bolko), a 2 IV na stawie Loża pod Niemodlinem stwierdzono bociana czarnego (A. i T. Tańczuk, M. Zawadzki). 11 IV wraz z Michałem Zawadzkim miałem okazję obserwować piękny przelot boćków białych nad Wyspą Bolko - widzieliśmy dwie grupy liczące po 8 ptaków, krążące nisko w kominach - do tego 4 pojedynczo migrujące osobniki, a całość okrasił bociek czarny, który zresztą rozpoczął to widowisko ;)
Nawet przy kiepskiej pogodzie warto postać dłuższą chwilę "na przelotach" i poświęcić się obserwacji nieba - drapole lecą aż miło! Jeszcze raz wspomnieć muszę 11 IV, kiedy w trzy godziny zaobserwowaliśmy z Michałem 20 myszaków, 6 krogulców, 5 błotniaków stawowych, 2 błotniaki zbożowe i rybołowa. Ptaki lecą wszędzie nad naszymi glowami - o dzień później rybołowa widziałem z okna mieszkania na śródmieściu (!). Z kolei Michał, obserwował z okna bloku na Zaodrzu migrującą uszatkę błotną. Ale wracając do pierwszych stwierdzeń: 4 III (dwa tygodnie wcześniej niż w 2012) w gminie Pokój stwierdzono kanię rudą, a 7 IV - równie wczesną - kanię czarną pod Nysą (T. Maszkało i inni). Tydzień prędzej niż w ubiegłym roku widziano też błotniaka stawowego - 16 III samiec na Płaskowyżu Głubczyckim (J. Banaś, G. Gaudnik) oraz rybołowa - 27 III nad Odrą w Krapkowicach-Otmęcie (W. Michalik). 8 IV w Lenartowicach k. K-Koźla stwierdzono pierwszego orlika krzykliwego (P. Berezowski). Nadal czekamy na kobuza!
Po długiej, zimowej przerwie, niezmiernie cieszą pierwsze "siewkusy". Trochę niestandardowo, moją pierwszą "wiosenną" siewką był w tym roku... bekasik, wypłoszony na opolskim "Bekasowisku". Dwa dni później na łąki w Chrząstowicach powróciły inne bekasy - kszyki (A. i T. Tańczuk). Wyjątkowo długo, bo aż do 24 III (!), musiałem czekać na czajkę, przy czym pierwsze ptaki pod Lewinem Brzeskim obserwowano już 2 III (A. i T. Tańczuk). Wraz z czajkami migrują siewki złote - w tym roku Opolszczyzna doczekała się ich 10 III, za to w sile 37 osobników (Gogolin, M. Pastrykiewicz). 9 III w Skoroszycach pod Nysą pojawił się pierwszy batalion (T. Maszkało) - podobnie jak w roku wcześniejszym (11 III). 25 III z Agą i Tomkiem Tańczukami oraz Karoliną Krawczak, widziałem pod Chrząstowicami kulika wielkiego. W kolejnych dniach doleciały do nich jeszcze dwa ptaki. Niestety, teren ten szybko się osusza i raczej nie ma szansy na lęg... Ciągle dolatują kolejne brodźce. Jak co roku, zaczyna się od samotnika - tym razem widziany 20 III na Zbiorniku Turawskim (M. Lepka). Później niż zwykle dołączyły do nich krwawodzioby (24 III, 2 os., Chrząstowice, T. Tańczuk). W normie kształtuje się przylot pierwszych brodźców piskliwych - 11 IV wraz z Michałem Zawadzkim, obserwowałem 1 osobnika na Wyspie Bolko - oraz kwokaczy - 8 IV dwa ptaki w Chrząstowicach (M. Lepka). Lekkie opóźnienie wobec poprzedniego sezonu zanotował łęczak - pierwszy ptak dopiero 13 IV, na wielokrotnie już wspominanych "Chronstach" (M. Lepka). To samo powiedzieć można o obu gatunkach sieweczek - z tym, że słowo "lekkie" należy już zastąpić określeniem "znaczące". Pierwsza rzeczna stwierdzona została dwa tygodnie później niż w 2012 r., 2 IV na Stawach Niemodlińskich (A. i T. Tańczuk, M. Zawadzki). W 2012, pierwsze sieweczki obrożne pojawiły się jedenaście dni wcześniej. W roku bieżącym: dopiero wczoraj, na stawach w Utracie k. Izbicka (1os., A. i T. Tańczuk).
Na Opolszczyźnie nie obserwowano jeszcze w tym roku żadnych rybitw. Być może pierwsze stwierdzenia przyniesie nadchodzący weekend...
14 IV w Gogolinie zameldowała się wczesna turkawka (R. Świerad) - dwa tygodnie wcześniej niż w poprzednim roku. Na Śląsku rekordy biją jerzyki - już 11 IV pierwszego ptaka widział nad Tychami Ryszard Krakowczyk, a trzy dni później kolejne meldowane były z Wrocławia (3 os., A. Bujanowicz) i Żor (1 os., A. Sojka). W związku z tak wczesnymi pojawami liczyłem po cichu na pobicie swojego rekordu sprzed paru lat, z Książa (18 IV). I nie przeliczyłem się! Nad ranem 17 IV miałem przyjemność obserwować pierwsze 5 jerzyków nad ul. Obrońców Stalingradu w Opolu, a jeszcze tego samego dnia wieczorem, wykryłem kolejne 9 ptaków nad 1-go Maja. Dodam jeszcze, że jest to też moja najwcześniejsza obserwacja jerzyka w Opolu - poprzednia miała miejsce 23 IV 2012 roku. Tego samego dnia i w tym samym miejscu co pierwsze jerzyki, trafiła mi się też ciekawa obserwacja dudka, przelatującego nisko, nad ruchliwą ulicą. Pierwszy ptak na Opolszczyźnie był jednak stwierdzony, kiedy jeszcze w całym regionie zalegał śnieg, tj. 25 III pod Nysą (T. Maszkało, M. Sikorska). Identycznie jak w 2012 roku - 14 IV - pojawiły się pierwsze krętogłowy: w Piskorzowcu k. K-Koźla (P. Berezowski) i w Gogolinie (R. Świerad) - a niemalże identycznie (dwa dni później) - lerki (15 III, 1 os., Opole-Wyspa Bolko, M. Zawadzki).
Pierwsze dymówki (30 os.) zaobserwowano 1 kwietnia w Opolu-Malince (J. Jasiurska). Ale po tej forpoczcie, długo, długo, długo nic, zanim pojawiły się kolejne... W związku z przedłużającymi się mrozami, dymówki ociągały się w tym roku z przekroczeniem Alp - w północnych Włoszech jeszcze w połowie trzeciej dekady marca notowano niespotykane w poprzednich latach koncentracje. Na Wyspie Bolko pierwsze dymówki (ok. 40 os.) 9 IV widział Michał Zawadzki. W tejże grupie udało mu się też wypatrzeć pierwszą dla regionu brzegówkę, a trzy dni później - 2 oknówki. Te, przyleciały nawet o trzy dni wcześniej niż w poprzednim roku.
Począwszy od przełomu pierwszej i drugiej dekady marca, przez kolejny miesiąc intensywnie leciały świergotki łąkowe. Pierwszego ptaka, wraz z Michałem Zawadzkim, stwierdziłem 6 III. Z dwutygodniowym wyprzedzeniem, w stosunku do roku poprzedniego, ruszyły się świergotki drzewne - 10 IV stwierdzono ptaka przelatującego nad Opolem (M. Zawadzki). Nie doczekaliśmy się w tym roku lutowej pliszki siwej - pierwsza została zaobserwowana 2 III w Gogolinie (M. Pastrykiewicz). Tygodniowe opóźnienie zanotowała pliszka żółta - pierwsze ptaki nad Opolem widziałem z Michałem Zawadzkim 11 IV.
Jeszcze do niedawna polany na Wyspie Bolko pełne były drozdów - jednego dnia dało się ich stwierdzić kilkaset - prym wiodły śpiewaki, paszkoty i kwiczoły. Czasem udało się wyłuskać droździki. Pierwsze, tegoroczne stwierdzone były na Bolko 15 III (M. Zawadzki). 13 IV udało mi się zaobserwować rekordowe w tym sezonie stadko 11 ptaków.
Wcześnie pojawiły się słowiki rdzawe - 17 IV kilka ptaków śpiewało już w Lędzinach (A. i T. Tańczuk), na Wyspie Bolko (obserwacja własna) i w Krapkowicach (R. Świerad). Wczesną pokląskwę (11 IV) stwierdził na opolskiej Malinie Tomek Tańczuk - w roku ubiegłym, gatunek ten notowano 19 IV. Równie wczesny był pojaw kląskawki - 7 III samiec w Kosorowicach (R. Świerad). Pięć dni dłużej trzeba było w 2012 roku czekać na białorzytkę - w tym roku, już 6 IV ptaki zajęły rewir lęgowy w Opolu-Malince (M. Jasiurska-Kwiecień). 12 IV na Wyspie Bolko zameldowała się samica pleszki (M. Zawadzki). Stosunkowo późno wróciły podróżniczki - zwykle notowano je już pod koniec marca, tym razem dopiero 2 IV - 2 ptaki na Stawach Niemodlińskich (A. i T. Tańczuk, M. Zawadzki).
W ostatnich dniach stwierdzano pierwsze acrocephalusy. Standardowo, najwcześniej pojawiły się brzęczki - 14 IV śpiewający ptak na osadnikach w Piskorzowcu k. K-Koźla (P. Berezowski). 17 IV w Krasowej (gm. Zdzieszowice) obserwowane były pierwsze rokitniczki, trzciniak i trzcinniczek (R. Świerad).
Niezwykle wczesne jest stwierdzenie zaganiacza - 17 IV jeden ptak w Opolu (Ł. Wiśniewski, K. Krawczyk) - gatunek ten zwykle powraca z zimowisk dopiero na początku maja. Z pokrzewek pierwsze (do czego zobowiązuje je w końcu nazwa gatunkowa) powróciły pierwiosnki - 25 III 1 ptaka obserwowałem wraz z Agą i Tomkiem Tańczukami w Chrząstowicach. Na pierwszego śpiewającego, czekałem jednak aż do 7 IV! W ostatnich dniach ruszyły dalsze pokrzewki - najwcześniej 11 IV pojawiły się kapturki i piecuszki (M. Jasiurska-Kwiecień i inni) - te ostatnie 5 dni później niż w roku ubiegłym. 15 IV w Ochodzach obserwowana była piegża (M. Zawadzki), 18 IV w Gogolinie dość wczesna cierniówka (R. Świerad), natomiast wczoraj (18 IV) na Wyspie Bolko pierwsza świstunka (P. Wienke). Są już i muchołówki - 15 IV w Ochodzach stwierdzono 5-6 muchołówek żałobnych (K. Ścipień), a dwa dni później w Gogolinie (M. Pastrykiewicz) i Opolu (Ł. Wiśniewski) po jednej białoszyjej. Oba gatunki pojawiły się o kilka dni wcześniej niż w 2012.
Jedno z największych opóźnień w tym roku zanotowały remizy. Zwykle pierwsze ptaki obserwowano już na przełomie drugiej i trzeciej dekady marca. W tym roku pierwszego remiza słyszałem z Michałem Zawadzkim dopiero 11 kwietnia! Z tygodniowym poślizgiem powróciły kulczyki - pierwsze zaśpiewały w Gogolinie 8 IV (M. Pastrykiewicz, R. Świerad).
Pierwsze, tegoroczne stwierdzenia wybranych gatunków migrujących, zgłaszać można na adres mailowy: ptaki_opole@o2.pl. Są one na bieżąco publikowane na stronie Opolskiej Grupy Ornitologicznej w tabeli "Przyloty 2013".
Jedno z największych opóźnień w tym roku zanotowały remizy (Remiz pendulinus)
Bociany białe (Ciconia ciconia) już powróciły do swoich gniazd. Tu ptaki z Opola-Grudzic.
Wiosenne stadko kaczek: płaskonosy (Anas clypeata) i świstuny (Anas penelope)
Samica błotniaka stawowego (Circus aeruginosus) nad Stawem Nowokuźnickim k. Opola
Czajka (Vanellus vanellus) - pierwszy, siewkowy zwiastun wiosny
Brodziec piskliwy (Actitis hypoleucos) - jeden z najwcześniej powracających do Polski brodźców
Pod koniec marca śpiewaki (Turdus philomelos) były dosłownie wszędzie...
Wśród nich zdarzały się bonusy w postaci droździków (Turdus iliacus)
Od ponad tygodnia można już usłyszeć śpiew pleszki (Phoenicurus phoenicurus)
Na Wyspę Bolko kląskawki (Saxicola rubicola) powróciły w tym roku z lekkim poślizgiem
Wczesny słowik rdzawy (Luscinia megarhynchos) wyśpiewujący wiosenne arie...
Słowik rdzawy (Luscinia megarhynchos) sfotografowany wczoraj na Wyspie Bolko
Po świergotkach łąkowych, z zimowisk powracają świergotki drzewne (Anthus trivialis)
Skowronki (Alauda arvensis) zajmowały terytoria już na początku marca
W kilku miejscach w Opolu usłyszeć można śpiew dzierlatki (Galerida cristata)
Kapturka (Sylvia atricapilla) - jedna z pierwszych pokrzewek powracających z zimowisk
Pierwiosnek (Phylloscopus collybita) oznajmia wiosnę charakterystycznym "cilp-calpowaniem"
Krętogłów (Jynx torquilla) - wczoraj pierwsze ptaki były obserwowane w Opolu
Dzięcioł zielony (Picus viridis) i w tym roku najpewniej przystąpi do lęgów na Wyspie Bolko
Pierwsze jerzyki (Apus apus) nad Opolem, zostały stwierdzone w tym roku już 17 IV!
Spora część dymówek (Hirundo rustica) odważyła się przekroczyć łuk Karpat dopiero w kwietniu
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz