środa, 11 września 2013

Jesienna migracja na Zbiorniku Turawskim, czyli "co w T(u)rawie piszczy... "

W ciągu ostatnich kilkunastu dni ślady swoich gumiaków odciskałem głównie na błocie Zbiornika Turawskiego. Lepszego miejsca na ptaki w bliskiej okolicy Opola z pewnością ze świecą by szukać! Poziom wody na zbiorniku jest więcej niż zadowalający dla migrujących ptaków, a co za tym idzie, dla obserwatorów, których ostatnio przewija się tutaj obiecująca ilość. A stara prawda, którą nieraz tu przypominałem głosi: Tam są ptaki, gdzie są obserwatorzy. W domyśle, oczywiście ptaki rzadkie!
Na Zbiorniku Turawskim, podsumowując okres od 25 sierpnia, można było zaobserwować siewki z 24 gatunków. Poniżej wymieniam ciekawsze gatunki i ilości.

ostrygojad Haematopus ostralegus - 2 IX dorosłego ptaka obserwował Michał Zawadzki

sieweczka rzeczna Charadrius dubius - 25 VIII Paweł Kołodziejczyk naliczył 25 ptaków. W kolejnych dniach liczba ta stopniowo spadała - wczoraj widziałem już tylko 6 osobników.

sieweczka obrożna Charadrius hiaticula - Największe jak dotąd stadko 40 ptaków przebywało we wschodniej części zbiornika między 31 VIII a 2 IX (M. Zawadzki). Następnie liczba ta spadała, podobnie jak u s. rzecznej: 3 IX - 32 os. (z M. Zawadzkim), 4 IX - 25 os. (z M. Zawadzkim i T. Tańczukiem), 7 IX - 17 os. i 10 IX - 15 os. (z Ł. Berlikiem i K. Krawczak).

siewnica Pluvialis squatarola - od 1 do 5 ptaków, z tendencją wzrostową. 

biegus rdzawy Calidris canutus - Rewelacją było stadko 15 "kanutów", które 2 IX naleciało na zbiornik na oczach Michała Zawadzkiego. W pozostałych dniach liczba wahała się od 1 do 6 ptaków (aktualnie 4 juv. - stan z wczoraj, obs. z Ł. Berlikiem i K. Krawczak).

piaskowiec Calidris alba - od 1 do 7 juv. (z wartościami maksymalnymi 3, 4 i 10 IX)

kamusznik Arenaria interpres - 1 juv. od 28 VIII (z T. Maszkało i D. Panasiukiem) do 2 IX (M. Zawadzki) - choć niekoniecznie to ten sam ptak!

biegus zmienny Calidris alpina - maksymalnie 85 os. 29 IX.

biegus krzywodzioby Calidris ferruginea - maksymalna liczebność 15 ptaków 2 IX (M. Zawadzki). W kolejnych dniach liczba wahała się od 6 do 8 os.

biegus mały Calidris temminckii - Jak dotąd tylko pojedyncze ptaki widziane 25 VIII i 4 IX (z M. Zawadzkim i T. Tańczukiem)...

biegus malutki Calidris minuta - Okazuje się, że ciężko o stadko 10-15 "minutek" w jesiennym szczycie przelotu tego gatunku przez Śląsk. A podobnie jest na innych zbiornikach regionu... Jak dotąd, turawskie maksimum to 9 ptaków 3 IX (z M. Zawadzkim).

łęczak Tringa glareola - Łęczaków z dnia na dzień ubywa, maksymalne ilości z końca sierpnia oscylowały między 20 a 30 ptakami.

krwawodziób Tringa totanus - od 1 do 4 os. (4 IX z M. Zawadzkim i T. Tańczukiem).

brodziec śniady Tringa erythropus - od 0 do 5 ptaków - co ciekawe, niezbyt wyraźnie zaznaczył się przelot w ostatniej dekadzie sierpnia.

kwokacz Tringa nebularia - maksimum 25 VIII - 25 ptaków (z J. Stasiakiem).

rycyk Limosa limosa - 2 młode ptaki od 29 VIII do 7 IX.

kulik wielki Numenius arquata - trzy obserwacje pojedynczych osobników.

kszyk Gallinago gallinago - maksymalna koncentracja 31 VIII - 100 ptaków (M. Zawadzki); kilkakrotnie obserwowanych było ok. 60-80 ptaków.

płatkonóg szydłodzioby Phalaropus lobatus - 1 juv. od 26 VIII (R. Świerad). 29 VIII udało mi się znaleźć kolejne 2 ptaki - rzeczona "trójca" umilała wyjazdy na zbiornik do 4 IX.

batalion Philomachus pugnax - 7 IX w całej wschodniej części zbiornika naliczyłem 78 ptaków.

biegus arktyczny Calidris melanotos - Jak dotąd hit jesieni na zbiorniku - dorosłego ptaka, który przebywał na "Turawie" (praktycznie na tym samym fragmencie błotka...) do 30 VIII, naczesał 25 VIII Paweł Kołodziejczyk.

Takie ilości siewek oraz niski poziom wody, rzecz jasna, przyciągają drapieżniki. W ciągu jednej , dwóch wizyt na zbiorniku, da się przy odrobinie szczęścia zaobserwować rybołowy Pandion haliaetus (do 4 ptaków), błotniaki stawowe Circus aeruginosus, bielika Haliaeetus albicilla, krogulca Accipiter nisus, jastrzębia Accipiter gentilis, kobuza Falco subbuteo i sokoła wędrownego Falco peregrinus
Można też nacieszyć oczy sporymi ilościami czaplowatych - max. czapli białej Ardea alba to 52 ptaki (2 IX - M. Zawadzki), a czapli siwej Ardea cinerea - 64 osobniki (7 IX). Wśród nich nietrudno wypatrzeć czaplę nadobną Egretta garzetta - w dniach 28-30 VIII były tu nawet 3 ptaki (z T. Maszkało i D. Panasiukiem), aktualnie od 1 do 2 (choć np. wczoraj nie widziałem żadnej). Razem z czaplami żerują bociany czarne Ciconia nigra, których najwięcej było 31 VIII - 16 ptaków (J. i R. Stasiak).
Z dnia na dzień rośnie liczba cyraneczek Anas crecca - 7 IX naliczyłem ich 370, natomiast wczoraj już 530! Z innych kaczek są oczywiście krzyżówki Anas platyrhynchos, a także pojedyncze płaskonosy Anas clypeata, rożeńce Anas acuta i cyranki Anas querquedula
Niestety, nie udało się w tym czasie wykryć na zbiorniku żadnego wydrzyka... Na przełomie sierpnia i września, w naszym kraju odczuwalny był przede wszystkim intensywny przelot wydrzyka długosternego Stercorarius longicaudus. Dzięki czujności obserwatorów kilka ptaków znalezionych zostało również w południowej części kraju, w tym na Zbiorniku Mietkowskim. Pierwszy, turawski wydrzyk tej jesieni czeka więc nadal na swojego odkrywcę... Najlepszym miejscem do wypatrywania wydrzyków, obok tamy w Kotorzu Wielkim, wydaje się być rejon Szczedrzyka, gdzie codziennie wieczorem na noclegowisko zbierają się setki mew. A jeśli już nie będzie żadnego "wydrola", może uda się wypatrzeć chociaż mewę żółtonogą Larus fuscus - np. 29 VIII widziałem tu 4 dorosłe osobniki.

W grupach czapli białych natrafić można na czaplę nadobną Egretta garzetta.
Kamusznik Arenaria interpres na Śląsku zawsze cieszy!
W tym roku zbiornik obrodził w płatkonogi szydłodziobe Phalaropus lobatus.
Hitem jesieni na "Turawie" pozostaje na razie bezdyskusyjnie biegus arktyczny Calidris melanotos - na zdjęciu ptak z 2012 roku ze Zbiornika Otmuchowskiego.
Ilości biegusów zmiennych Calidris alpina, jak dotąd, nie powalają...
W grupach "alpinek" nietrudno wypatrzeć młode piaskowce Calidris alba
Łęczaki Tringa glareola znikną ze zbiornika na początku trzeciej dekady września...
Biegus rdzawy Calidris canutus pojawia się na zbiorniku rokrocznie.
Sieweczka rzeczna Charadrius dubius - w ostatnich dniach już rzadsza z dwojga, regularnie pojawiających się jesienią na zbiorniku, gatunków sieweczek.
Niespodziewanie mało jest biegusów małych Calidris temminckii
Liczba biegusów malutkich Calidris minuta tej jesieni nie przekroczyła jeszcze dziesięciu.
Biegusów krzywodziobych Calidris ferruginea jest zdecydowanie mniej niż np. na Zb. Mietkowskim
Ostrygojad Haematopus ostralegus gościł na zbiorniku tylko 1 dzień...