środa, 17 sierpnia 2016

Kalejdoskop siewek - tydzień na KULINGU (7-13 VIII 2016)

Podobnie jak w kilku poprzednich sezonach, również w tym roku udało mi się odwiedzić wybrzeże Bałtyku w sierpniu. Tradycyjnie, tydzień pomiędzy 7 i 13 dniem bieżącego miesiąca spędziłem w Ujściu Wisły. Co odróżniało tegoroczny wyjazd od wcześniejszych, to fakt, że tym razem zdecydowaną większość czasu spożytkowałem na obozie obrączkarskim Grupy Badawczej Ptaków Wodnych KULING. Wrażeń było co niemiara, a fantastycznie spędzony czas zleciał stanowczo zbyt szybko. Poniższe sprawozdanie podsumowuje wszystko to, co sprawiło, że tygodniowa wizyta na Mewiej Łasze na długo zapadnie mi w pamięć. 

W terenie. W moim regionie sucho, a nabite wodą zbiorniki zaporowe nie dają zbyt wielkich szans nasycić się widokiem siewek. Tydzień na KULINGU z nawiązką wynagrodził mi ten deficyt. W sumie udało mi się zobaczyć ptaki z 80 gatunków, z czego dokładnie 1/4 tworzą siewki - z oczekiwanych ptaków zabrakło tylko "teminka". Ciekawsze gatunki:

Ohar Tadorna tadorna - codziennie, w stadach do 6 juv.
Rożeniec Anas acuta - pojedyncza samica obserwowana 8 VIII
Uhla Melanitta fusca - samica widziana codziennie na Mewiej Łasze
Lodówka Clangula hyemalis - samiec obserwowany codziennie na Mewiej Łasze
Szlachar Mergus serrator - samiec w przelocie nad morzem (11 VIII)
Bielik Haliaeetus albicilla - młody ptak na Foczej Łasze w dniu 10 VIII
Ostrygojad Haematopus ostralegus - do 2 os. w dniach 10-12 VIII
Sieweczka rzeczna Charadrius dubius - 1 juv. w dniach 11-12 VIII
Sieweczka obrożna Charadrius hiaticula - największa koncentracja 55 os. odnotowana 10 VIII
Siewnica Pluvialis squatarola - widziane codzienne, z maksymalną liczebnością 19 os. (10 VIII)
Biegus rdzawy Calidris canutus - stwierdzane każdego dnia do 3 os. 8 VIII
Piaskowiec Calidris alba - 1 ad. 7 VIII, a następnie 1 ad. i 1 juv. w dniach 10-11 VIII
Kamusznik Arenaria interpres - obserwowane w dniach 8-12 VIII, najwięcej 1 ad. i 4 imm. 12 VIII
Biegus zmienny Calidris alpina - najliczniejsza siewka w ujściu, w stadach do 100 ptaków.
Biegus krzywodzioby Calidris ferruginea - widywane od 8 do 13 VIII, maksymalnie 17 os. 9 VIII
Biegus płaskodzioby Limicola falcinellus - jeden młody ptak widziany 12 VIII
Biegus malutki Calidris minuta - spotykany w dniach 10-13 VIII, do 6 juv. 10 VIII
Łęczak Tringa glareola - pojedyncze ptaki 8 i 12 VIII
Brodziec piskliwy Actitis hypoleucos - regularnie nad Wisłą (do 12 os.), rzadziej na Mewiej Łasze
Krwawodziób Tringa totanus - spotykany codziennie, największe stado 28 os. z 8 VIII
Kwokacz Tringa nebularia - pojedyncze ptaki 10 i 12 VIII
Rycyk Limosa limosa - młody ptak widziany 12 VIII
Szlamnik Limosa lapponica - spotykany codziennie, do 7 os. w dniu 12 VIII
Kulik wielki Numenius arquata - 2 os. w dniach 8-9 VIII oraz 19 os. 11 VIII
Kulik mniejszy Numenius phaeopus - spotykany od 8 do 13 VIII w stadach do 20 os. (9 VIII)
Batalion Philomachus pugnax - 3 ptaki w upierzeniu samicy w dniu 12 VIII
Mewa żółtonoga Larus fuscus - 2 dorosłe ciemnopłaszczowe ptaki widziane na Foczej Łasze 7 VIII
Mewa mała Hydrocoloeus minutus - 11 VIII zauważalny przelot ponad 300 os. + 52 os. na cyplu. 
Rybitwa białoczelna Sternula albifrons - codziennie w dużych ilościach
Rybitwa czubata Sterna sandvicensis - codziennie w dużych ilościach
Rybitwa popielata Sterna paradisaea - dorosły osobnik widziany 12 VIII
Rybitwa wielkodzioba Hydroprogne caspia - widywana w dniach 8-10 (do 3 os.) oraz 12 VIII (6 os.)
Rybitwa czarna Chlidonias niger - spore ilości wieczorami nad Wisłą
Dudek Upupa epops - obserwowany 12 (2 os.) oraz 13 (1 os.) VIII
Dzięcioł średni Dendrocopos medius - samica stwierdzona przy wejściu nr 1 na plażę
Brzegówka Riparia riparia - codziennie w dużych zgrupowaniach do 3000 ptaków
Remiz Remiz pendulinus - przelatujący osobnik 11 VIII

Stacjonarna uhla (Melanitta fusca)
Całkiem udane "digi" czapli siwej (Ardea cinerea)
Kamusznik (Arenaria interpres)
Siewnica (Pluvialis squatarola)
Kulik mniejszy (Numenius phaeopus)
Fragment ogromnego stada brzegówek (Riparia riparia)
Biegus zmienny (Calidris alpina) w wizjerze lunety
Rybitwa czubata (Sterna sandvicensis)
Nurkujące rybitwy białoczelne (Sternula albifrons) są niezwykle trudne do "ustrzelenia"
Biegus krzywodzioby (Calidris ferruginea)
Siewnice (Pluvialis squatarola)
Nurogęś (Mergus merganser)
Biegusy zmienne (Calidris alpina)
Rybitwa wielkodzioba (Sterna caspia)
Szlamniki (Limosa lapponica) - niestety było już ciemno...
Krwawodzioby (Tringa totanus)
Ohary (Tadorna tadorna)
Brzegówki (Riparia riparia)
Rybitwa czubata (Sterna sandvicensis)
Brzegówka (Riparia riparia)
Samiec lodówki (Clangula hyemalis) - celebryta Mewiej Łachy
Szlamniki (Limosa lapponica)
Mewy małe (Hydrocoloeus minutus)
Na wacku przysiadł dudek (Upupa epops)

Ale Wyspa Sobieszewska to nie tylko ptaki...

Foki szare (Halichoerus grypus) - specjalność Ujścia Wisły
Tygrzyk paskowany (Argiope bruennichi)
Sarna (Capreolus capreolus)
... znajdzie się też coś dla fanów marynistyki :)

Ponadto udało mi się odczytać kilkadziesiąt obrączek plastikowych i kilka metalowych na kilkunastu gatunkach. Miła odmiana po zdominowanych przez mewy wyprawach na obrączki w Opolu! Najwięcej odczytów dotyczy oczywiście biegusów zmiennych, ale trafiły się też rzadsze gatunki, nierzadko z ciekawym rodowodem lub historią, jak np. rybitwa rzeczna z Wielkiej Brytanii. Informacje o bardziej interesujących zwrotkach będę publikować na facebookowym fanpage'u bloga.

Rybitwa wielkodzioba (Sterna caspia) z niepolskim czerwonym plastikiem
Dorosła rybitwa białoczelna (Sternula albifrons) z polskim plastikiem
Młoda rybitwa rzeczna z żółtym plastikiem - czyżby z południowej Polski?
Rybitwa rzeczna (Sterna hirundo) z plastikiem BLA T97 ma ciekawą przeszłość. Zaobrączkowana przez Szymona Bzomę w Ujściu Wisły 30 VII 2012 r., dotąd odczytana była tylko w dniach 14-15 IV 2013... w Namibii!
Rybitwa czubata (Sterna sandvicensis) z plastikiem RED ENS z Wielkiej Brytanii
 Kulingowska sieweczka obrożna (Charadrius hiaticula)
... i kulingowski biegus rdzawy (Calidris canutus)

W wackach. Na Mewiej Łasze ustawionych jest kilkanaście pułapek labiryntowych - tzw. wacków, które służą do odłowu ptaków (przeważnie siewek). Wacki kontrolowane są codziennie od wschodu do zachodu słońca podczas kilkudziesięciominutowych obchodów. Obchody są bardzo zróżnicowane - czasem z jednego przynosi się kilkanaście ptaków, innym razem polega on wyłącznie na przestawianiu wacków oraz beznadziejnej walce z falą i wiatrem. Najczęstszymi gośćmi w pułapkach są zdecydowanie "alpiny" - czyli biegusy zmienne - każda inna siewka jest przyjemnym urozmaiceniem. Tydzień między 7 i 13 sierpnia był ponadstandardowy, bo złapało się w tym czasie aż sześć zagranicznych siewek - 5 alpinek (Włochy, Białoruś, Anglia, dwie z Niemiec) oraz hit sezonu - szlamnik z portugalskim metalem (możliwy rzadki podgatunek baueri!), którego miałem przyjemność wyciągać z wacka! Oczywiście, wpadają nie tylko siewki - mnie udało się załapać na parę pliszek żółtych, brzegówek oraz śmieszkę. Przez kilka dni do wacka próbował też wejść... młody ohar. W końcu udało mu się - niestety już podczas mojego powrotu do domu. Jak zmieścił się w wąskim wejściu do pułapki, pozostanie dla mnie zagadką. ;)

Na obchodzie w towarzystwie setek brzegówek (Riparia riparia)
Na obchodzie w towarzystwie setek brzegówek (Riparia riparia)
Biegus zmienny (Calidris alpina) z włoskim metalem
Obrączkowanie
Biegus zmienny (Calidris alpina) z białoruskim plastikiem
Jedna z kilkunastu złapanych brzegówek (Riparia riparia)
Przenoszenie wacków
Praca wre
Obchód to czasem walka z żywiołem
Ciężkie warunki do obserwacji

Regularna burza piaskowa ;)
Brodziec piskliwy (Actitis hypoleucos) na pomiarach
Trójka krwawodziobów (Tringa totanus) z jednego obchodu gotowych do odlotu!
Młody kamusznik (Arenaria interpres)
Z kamusznikiem (Arenaria interpres)
Właśnie wyciągnięty z wacka - szlamnik (Limosa lapponica) z portugalskim metalem!
Hit sezonu - szlamnik (Limosa lapponica) z portugalskim metalem
Hit sezonu - szlamnik (Limosa lapponica) z portugalskim metalem - niewykluczony podgatunek baueri - tu widoczne wyróżniające go strychowanie spodu skrzydła
Hit sezonu - szlamnik (Limosa lapponica) z portugalskim metalem - niewykluczony podgatunek baueri - tu widoczne wyróżniające go strychowanie kupra
Hit sezonu - szlamnik (Limosa lapponica) z portugalskim metalem - ostatnie zdjęcia i rusza w Świat
Ściąga czasem się przydaje
Biegus rdzawy (Calidris canutus)
Biegus malutki (Calidris minuta) cieszył się powodzeniem
Z sieweczką obrożną (Charadrius hiaticula) - niezbyt często goszczącą w wackach
Obchód!
Jedyny ptak z porannego obchodu 11 VIII - młoda śmieszka (Chroicocephalus ridibundus)
Obrączkowanie to też okazja do edukacji - tu słów kilka o biegusie rdzawych (Calidris canutus)
Koniec tygodnia i zmiana kierownika - obrączkuje Grzesiek Zaniewicz
Z łęczakiem (Tringa glareola)
Biegus płaskodzioby (Limicola falcinellus) - kręcił się na wyspie jeszcze chwilę po wypuszczeniu
Mierzenie kwokacza (Tringa nebularia)
Kwokacz (Tringa nebularia)
Obchód i brzegówki nad Asią (Riparia riparia)
Pierwszy obchód dla nowej załogi

Krajobrazy. Ujście Wisły to również świetne plenery. Wschody i zachody słońca nad taflą morza. Zmiany pogody, które czasem przeobrażają okolicę nie do poznania, nadając jej zupełnie innego charakteru. Oprócz "długiej lufy" naprawdę warto tu zabrać jakiś szerokokątny obiektyw.














Ludzie. Ale obóz KULINGA to nie tylko ptaki. To przede wszystkim załoga, dzięki której jest wesoło i klimatycznie nawet, kiedy ptaki nie łapią się w wacki, na morzu flauta, a pogoda odbiera chęć do jakiejkolwiek aktywności. Opisać większości albo się nie da, albo nie można :) - trzeba to przeżyć! W pamięć zapadły mi zwłaszcza: motyw Edukatora (którego losy stały się kanwą licznych anegdot, a nawet napisanej w chwili przypływu twórczej weny piosenki), obozowa kuchnia z pastą po kilońsku i presto pesto, chrzest dla nowych załogantów, konkurs kapslowy (kapsle od mleka!), opowieści dziwnej treści o diable Piszczałce oraz inne, poprawiające nastrój o każdej porze dnia gawędy.

Edukator Dawid na wieży
Przegląd wacków i obrączek
Na punkcie obrączkarskim - jak zwykle wesoło
Co autor mapy miał na myśli... :)
Trudy edukacji dają o sobie znać...
Ekipa z pierwszych dni - od lewej: Justyna, Zuza, Marcin, Adam, Asia, Daniel, Dawid i ja
Jeszcze chwila i... rzucili się!
Nasz dom...
... a to drugi (albo pierwszy?) dom Edukatora ;) 
"Jem zupę"
Panowie ze śmigłowca zdjęć mają więcej niż my ;)
- Dawid, czy tam w ulewie nie schnie Twoja siatka maskująca?
- O Boże!
No more hidden camera!
Z Marcinem, Dawidem, Zuzą i Asią w rzadko spotykanej przerwie bez pracy ;)
Asia warzy żuru gar, a pod garem drżący żar!
Załoga zmęczona...
Nad obozem dumnie powiewa flaga KULINGA
Czas na chrzest nowych załogantów!
Gotowy do rywalizacji o medale na dystansie 100 metrów kulingiem
Na razie są jeszcze powody do śmiechu...
... do czasu zanurzenia się w zimnej wodzie ;)
Z chrztem wiąże się kilka rytuałów - tutaj pocałunek w kolano kierownika ;) 
"Zaraz, zaraz, spokojnie, dogadajmy się"
Włosi już oznaczeni markerem - napis na czole "KULING" obowiązkowy przez 24h!
Ochrzczeni!
Jedni wracają z obchodu, inni idą na obchód... ;)
Od lewej: Marcin, Dawid, Asia, Daniel i ja

Zuza Pestka, Asia Kogut, Daniel Karpowicz, Justyna Młyńska, Mariusz Janowski, Adaś Bernatowicz, Dawid Kilon, Marcin Przymencki, Andrea Galimberti, Giuseppe Rossi, Grzesiek Zaniewicz, Ania Wrochna, Łukasz Sadowski, Kasia Roziewska - wielkie dzięki za genialnego KULINGA! :)