Birdaholic Diary: Raz, dwa, trzy! Kwartał w izraelskich kolorach - II: Od Eilatu do Ketury (17-21 I / 5-9 II / 12-16 III 2018)

Od Eilatu do Ketury

AMRAM'S PILLARS. W całej okolicy Eilatu, w paśmie górskim o tej samej nazwie, znajdziemy mnóstwo malowniczych i wąskich wąwozów, w których poczuć można niszczycielską siłę pustynnego wiatru i wody. Obu żywiołom udało się tu z artystycznym zacięciem wyrzeźbić w piaskowej skale monumentalne filary, kolumny, iglice i inne tego typu konstrukcje. Najbardziej znane (a być może i najbardziej malownicze) są tzw. Kolumny Amrama, znajdujące się trzy kilometry na zachód od głównej drogi, około dziewięć kilometrów na północ od Eilatu. Polskie źródła internetowe podają, że ich nazwa pochodzi od imienia ojca Mojżesza - w rzeczywistości, rodowodu szukać należy w nazwie koryta rzeki, w której się znajdują (z arabskiego - amrani). Miejsce to odwiedziliśmy w styczniu, a głównym katalizatorem tejże wizyty były liczne informacje o obserwowanych tu zimą dziwoniach synajskich. Ptaki są lęgowe w okolicznych górach i oczywiście próbować można było również w miesiącach późniejszych, ale cały szkopuł polega na tym, że dziwonie bardzo niechętnie zlatują z wyższych partii gór, kiedy wąwóz tonie w gorących promieniach słonecznych - co już w takim marcu ma miejsce naprawdę bardzo wcześnie. Tak czy siak, nawet zimą należy być tu skoro świt. Zaraz po przekroczeniu bram wąwozu powitały nas świetnie maskujące się kuropatewki pustynne oraz niechętnie eksponujące się skotniczki wschodnie. Na tym etapie słyszeliśmy już pierwsze dziwonie, gwiżdżące jednak gdzieś w górze, co nastroiło mnie niespecjalnie optymistycznie, bowiem zanosiło się na obserwacje w stylu mojej jedynej dotychczasowej z Wadi Salvadore... Chwilę potem namierzyliśmy jednak pierwszą samicę dziwonii synajskiej, żerującą tuż przy drodze! Nieoczekiwanie, kiedy wystrzeliwujemy w jej stronę serię za serią, zlatują się kolejne i kolejne dziwonie - w sumie czternaście osobników, w tym pięć samców! Są takie historie, które zapadają w pamięć na całe życie. Jedna z nich wydarzyła się właśnie na drodze do Amram's Pillars. Ledwie zdążyliśmy poświęcić chwilę dziwoniom, kiedy do auta zaczęła dobierać się nam białorzytka arabska. Pisząc "dobierać się", mam na myśli cały szereg dziwnych zachowań, włącznie z przesiadywaniem na lusterku naszego auta, a nawet na krótkiej wizycie wewnątrz pojazdu. ;) Po wyjściu z auta, ptak prawie przysiadł na mojej ręce, a jako czatownię wykorzystywał... statyw! W międzyczasie, na "pełne klatki" podeszły nam jeszcze - ot tak, z własnej i nieprzymuszonej woli - kuropatewki pustynne, skowronik piaskowy, szareczka czarnosterna i białorzytka saharyjska... Podkreślę, że ptaki nie był w żaden sposób stymulowane, ani zachęcane do spoufalania się z nami, a ich synantropizacja przebiegała w sposób zupełnie naturalny. Wysunęliśmy hipotezę, że być może przyciągała je biel naszego auta. Czy to możliwe? Tego zapewne się nie dowiemy... Już całkiem spełnieni, dojechaliśmy na koniec szlaku. Było warto, bowiem magmowe skały, przenikające się z zielonymi i czerwonymi odcieniami piaskowców, kremowym dolomitem i żółtawym wapieniem, tworzą tu niezapomnianą scenerię.

Kuropatewka pustynna (Ammoperdix heyi)

Dziwonia synajska (Carpodacus synoicus)

Wyjątkowo chętnie współpracująca białorzytka arabska (Oenanthe monacha)

Skowronik piaskowy (Ammomanes deserti)

Białorzytka saharyjska (Oenanthe leucopyga)

Szareczka czarnosterna (Cercomela melanura)

Białorzytka arabska (Oenanthe monacha)

BE'ER ORA. Zapewne nie byłoby nas tu, gdyby nie zimujący osobnik białorzytki bazaltowej - przedziwnej odmiany barwnej białorzytki srokatej, której zasięg występowania ogranicza się do ciemnej bazaltowej pustyni na jordańsko-syryjskim pograniczu. Ptak przywiązał się do kopczyka wulkanicznych kamieni, rozrzuconych 300 metrów na północ od ogrodzenia kibucu. Zapewne nieprzypadkowo, miejsce to przypominało mu rodzinne strony... Okoliczna pustynia okazała się być dobrym siedliskiem innych gatunków białorzytek - podczas naszych styczniowych i lutowych wizyt tutaj, widzieliśmy m.in. białorzytkę białogrzbietą i białorzytki arabskie.

Białorzytka bazaltowa (Oenanthe lugens warriae)

Miejsce zimowania białorzytki bazaltowej

Białorzytka arabska (Oenanthe monacha)

Białorzytka białogrzbieta (Oenanthe finschii)

EIN AVRONA. Jednym z celów zimowych wypraw do Izraela była pokrzewka pustynna - kuzynka widzianej już przeze mnie w Maroku pokrzewki saharyjskiej, której jedyne lęgowiska w Zachodniej Palearktyce znajdują się w zachodnim Kazachstanie. Początkowo, mieliśmy jej szukać tam, gdzie widzieli ją koledzy w grudniu - w Be'er Ora. Dzień prędzej doszły nas jednak słuchy o obserwacji sześciu ptaków w Ein Avrona - wyschniętym na wiór korycie rzecznym, położonym zaledwie parę kilometrów przed kibucem. Spośród innych odwiedzonych przez nas uedów, ten rzeczywiście wyróżniał się swoją "piaszczystością" i ubogą roślinnością, co ewidentnie odpowiadało pokrzewkom. Temat, który wydawał się być jedynie formalnością zamienił się w parogodzinną mordęgę w pełnym słońcu, polegającą na dreptaniu po trzykroć wokół każdej kępy "zieleni" i odnoszeniu porażki za porażką. Nektarniki, żołny wschodnie, bilbile, tymale, pokrzewki arabskie oraz przyglądające się naszym poczynaniom gazele pustynne, pomimo niezaprzeczalnej urody nie mogły nam wynagrodzić niezrealizowania głównego celu. Wreszcie, po trudach i znojach, udało nam się wydeptać jedną "nanę", która jednak rozpłynęła się w powietrzu, zanim zdążyliśmy zebrać się wszyscy razem. Jeśli planujecie zimowy wyjazd do Izraela, radzę przewidzieć na pokrzewki pustynne przynajmniej parę godzin harmonogramu. W lutym odwiedziliśmy Ein Avrona ponownie, tym razem zaglądając na zachód od głównej drogi - z ciekawszych widzieliśmy rodzinkę tymali, stadko 20 gilaków pustynnych i jedną z pierwszych tej wiosny białorzytek płowych.

Ein Avrona

Żołna wschodnia (Merops orientalis)

Nektarnik palestyński (Cinnyris osea)

Ein Avrona

Pokrzewka pustynna (Sylvia nana)

Gazele pustynne (Gazella dorcas)

Akacja w Ein Avrona

Ein Avrona

Gilaki pustynne (Bucanetes githagineus)

SAMAR. Podążając na północ od Be'er Ora, po prawej stronie mijamy rozległe plantacje palmowe. Ten z pozoru jałowy obszar to jednak ważne zimowisko syczka arabskiego oraz puchacza pustynnego. O ile ten pierwszy z powodzeniem kryje się pośród palm, puchacza szukać należy pośród zakrzaczeń, porastających piaszczystą pustynię, otaczającą plantacje. Jak się okazało, bez dokładnych namiarów, obu gatunkom mogliśmy naskoczyć, a kiedy już udało nam się ustalić coś precyzyjniej, w lutym byliśmy tu po prostu za późno... Przypadkiem znaleźliśmy jednak kolejną pokrzewkę pustynną. Podczas zimowych wizyt w Samar warto przeglądać też wszelkie nawadniane trawiaste poletka pomiędzy palmami - na kilku z nich widzieliśmy m.in. białorzytki pustynne i siwerniaki.

Samar

Gilaki pustynne (Bucanetes githagineus) na płocie granicznym z Jordanią

Druty kolczaste upodobała sobie też, niespodziewana tu przez nas pokrzewka pustynna (Sylvia nana)

Samar - deszczu nie było tu najwyraźniej od bardzo dawna...

Jaszczurka Acanthodactylus schreiberi

Białorzytka pustynna (Oenanthe deserti)

YOTVATA. Jeżeli miałbym wybrać jedno miejsce w Izraelu, w którym chciałbym spędzić pełen rok na ptakach, wybrałbym Yotvatę. Żyzny, rolniczy i obficie nawadniany teren (słynne dwa okrągłe pola, na ptasiarskich listach dyskusyjnych występujące pod nazwami "North" i "South Circular Field") jest oazą dla wszelkiej maści migrującego ptactwa. Żeby móc uczciwie przyznać, że danego dnia skontrolowało się Yotvatę, należy to zrobić rano i wieczorem. Rotacja jest tu tak duża, że często w obrębie jednej doby natrafimy na zupełnie inne konfiguracje ptaków. Yotvata każdego roku zaskakuje fantastycznymi rzadkościami. Tym razem były to m.in. dzierzba stepowa (zimująca tu od listopada, na którą spóźniliśmy się jeden dzień...), sieweczki długonogie (stwierdzane kilkukrotnie w okresie do końca marca - my załapaliśmy się na dwie samice) oraz dzierzba rdzawosterna (pechowo, pojawiła się tuż po naszym wyjeździe z Izraela w marcu)... Podczas wiosennej migracji natrafimy tu na spore koncentracje jaskółek, szponiastych, świergotków, skowronków, białorzytek i bocianów białych. Z ciekawszych ptaków z tej kategorii udało nam się zobaczyć m.in. błotniaka stepowego, kalandrę dwuplamistą, sporo świergotków rdzawogardłych i skowrończyków krótkopalcowych oraz stada jaskółek płowych. Nie mogę pominąć gniazdujących tu turkaweczek czarnogardłych, których wykrycie nie jest jednak łatwe. Nocą Yotvata zamienia się w żerowisko puchacza pustynnego - nam udało się go zobaczyć chyba dopiero po sześciu próbach... ale za to jak! Pokonując w ciemnościach piaszczyste drogi pomiędzy kolejnymi kompleksami pól, warto rozglądać się za lelkami egipskimi, które polują tutaj na ćmy.

Yotvata

Słynne "circular fields", nawadniane przez olbrzymie mobilne aparatury

Yotvata

Puchacz pustynny (Bubo ascalaphus)

Lelek egipski (Caprimulgus aegyptius)

Zając płowy (Lepus capensis)

Błotniak zbożowy (Circus cyaneus)

Świergotek rdzawogardły (Anthus cervinus)

Skowrończyk krótkopalcowy (Calandrella brachydactyla)

Kalandra dwuplamista (Melanocorypha bimaculata) - digiscoping (fot. T. Tańczuk)

Żołny wschodnie (Merops orientalis)

Sieweczka długonoga (Charadrius asiaticus)

Turkaweczki czarnogardłe (Oena capensis)

Turkaweczka czarnogardła (Oena capensis)

Białorzytka (Oenanthe oenanthe)

Krogulec (Accipiter nisus)

Jaskółka płowa (Ptyonoprogne obsoleta)

Błotniak stepowy (Circus macrourus) - bardzo dokumentacyjnie, ale inni "rzeźbią" tu pełne kadry

Yotvata przyciąga kolejne i kolejne ekipy birdwatcherów...

Zagubiony bocian biały (Ciconia ciconia) - być może spóźnialski ze stada kilkuset ptaków, które widzieliśmy na polach Yotvaty kilka dni prędzej...

Świstunka złotorzytna (Phylloscopus orientalis)

Pokrzewka aksamitna (Sylvia melanocephala)

KETURA. Mało atrakcyjny kibuc, minionej zimy był chyba najczęściej odwiedzanym przez ptasiarzy. Wszystko za sprawą obserwowanej tu od listopada złotorzytki rdzawosternej - gatunku bardzo cennego, bowiem gniazdującego na niedostępnych obecnie terenach "West Pala" - we wschodniej Turcji i w północnym Iraku. Podczas styczniowej wizyty, nieoczekiwanie wyszliśmy z konfrontacji ze złotorzytką "na tarczy". Dopiero w lutym, udało nam się ją na chwilę zlokalizować. W okolicy Ketura spędziliśmy też sporo czasu na trekking wąskimi wąwozami, w których rzekomo miały zimować syczki arabskie. Cóż, nie udało nam się tego potwierdzić i do ostatecznego rozrachunku z tym gatunkiem, miało dojść dopiero w rejonie Morza Martwego...

Złotorzytka rdzawosterna (Oenanthe xanthoprymna)

Bilbil arabski (Pycnonotus xanthopygos)

Lista wypraw (wielkimi literami moje "życiówki") - 180 gatunków (wg kolejności systematycznej): ohar, gęsiówka egipska (II), krzyżówka (I, II), rożeniec (III), płaskonos, cyraneczka (I, II), głowienka (II), czernica (I), góropatwa azjatycka (I, II), kuropatewka pustynna, zausznik (I), perkozek (I, II), głuptak białobrzuchy (I), pelikan różowy (I, II), kormoran, kormoran mały (I, II), ślepowron (I, III), CZAPLA ZIELONAWA (III), czapla złotawa (I, II), czapla modronosa (III), czapla nadobna, czapla rafowa (I), czapla biała (I, II), czapla siwa, czapla purpurowa (I, II), bocian biały (II, III), bocian czarny, ibis kasztanowaty (I, II), warzęcha, flaming różowy, flaming mały (III), ścierwnik (III), rybołów (I, II), orzeł cesarski (II), orlik grubodzioby, orzeł stepowy (II, III), gadożer (III), orzełek (III), orzeł południowy (II), kania czarna, błotniak stawowy, błotniak zbożowy (I, II), błotniak stepowy (I, III), kurhannik (I, III), myszołów (podg. buteo oraz vulpinus), krogulec (I, II), pustułka, pustułeczka (III), sokół wędrowny (I), wodnik (I, III), kropiatka (I), zielonka (III), kokoszka (II, III), łyska (I, II), hubara arabska (II), żuraw (I, III), szczudłak, kulon (II, III), sieweczka rzeczna (II), sieweczka obrożna (I, III), sieweczka morska (III), sieweczka pustynna (III), sieweczka długonoga (III), czajka, czajka szponiasta, czajka stepowa (III), biegus zmienny (I, III), biegus malutki (I, III), łęczak (II), samotnik, brodziec piskliwy (I, II), krwawodziób, kwokacz (I), brodziec śniady (II), brodziec pławny, rycyk (II), kszyk (I, II), batalion, śmieszka, mewa cienkodzioba (I, III), mewa romańska (I), mewa armeńska (I, II), orlica (I, II), mewa białooka, stepówka czarnobrzucha (II), stepówka rudogardła (III), stepówka piaskowa (II), stepówka prążkowana (III), gołąb skalny, grzywacz (I), turkaweczka czarnogardła (III), sierpówka, synogarlica senegalska, aleksandretta obrożna, kukułka czubata (II), puchacz pustynny (III), puszczyk pustynny (I), pójdźka "arabska" (podg. lilith) (I, II), SYCZEK ARABSKI (II), lelek egipski (II), lelek pustynny (III), jerzyk (III), jerzyk blady (I, III), jerzyk alpejski (III), jerzyk mały (III), dudek, zimorodek (III), łowiec krasnodzioby (I, II), rybaczek srokaty (I), żołna wschodnia, dzięcioł białoszyi (I), skowronek (I, II), SKOWRONEK ORIENTALNY (I), dzierlatka, skowrończyk krótkopalcowy (III), skowronik piaskowy, kalandra dwuplamista (III), górniczek mały (III), jaskółka skalna (II), jaskółka płowa, dymówka, jaskółka rudawa (III), oknówka (I, III), świergotek polny (III), ŚWIERGOTEK BAGIENNY (II), siwerniak (I, II), świergotek łąkowy (II), świergotek drzewny (II), świergotek rdzawogardły (II, III), pliszka siwa, pliszka żółta (podg. flava oraz feldegg) (III), pliszka cytrynowa (II), podróżniczek, pleszka (podg. samamisicus) (III), kopciuszek, białorzytka (I, III), białorzytka płowa (II, III), białorzytka rdzawa (podg. melanoleuca) (III), białorzytka białogrzbieta (II), białorzytka srokata (podg. lugens oraz warriae) (I, II), białorzytka arabska, białorzytka saharyjska, szareczka czarnosterna, białorzytka pustynna, ZŁOTORZYTKA RDZAWOSTERNA (II), rudorzytka (II), kląskawka (I, II), modrak (III), skotniczka (podg. inquieta), prinia, kapturka (III), cierniówka (III), piegża (III), lutniczka wschodnia (III), pokrzewka arabska (I), pokrzewka aksamitna (III), pokrzewka czarnogardła (III), POKRZEWKA PUSTYNNA (I, II), tamaryszka (I), brzęczka (III), wierzbówka (II), trzciniak głośny (II), zaganiacz blady (III), piecuszek (III), świstunka złotorzytna (III), pierwiosnek (podg. collybita oraz tristis), dzierzba śródziemnomorska (podg. aucheri), DZIERZBA PUSTYNNA (II), dzierzba rudogłowa (III), bilbil arabski, nektarnik palestyński, tymal arabski, sójka "palmowa" (podg. atricapillus) (I), kawka (I), wrona siwa, kruk, kruk pustynny, kruk kusy (III), wrona orientalna, czarnotek arabski, szpak (II), majna brunatna, MAJNA BIRMAŃSKA (II), wróbel, wróbel śródziemnomorski, wróbel palestyński (III), jer (I), dzwoniec (II), dziwonia synajska (I), gilak pustynny, trznadel smużkowany (III), potrzeszcz (I, II)

* Liczba rzymska w nawiasie oznacza miesiąc, w którym widziano dany gatunek - oznaczenie stosowano jedynie w przypadku gatunków, których nie stwierdzono podczas wszystkich wizyt.

c.d.n.

Birdaholic Diary

sobota, 28 kwietnia 2018

Raz, dwa, trzy! Kwartał w izraelskich kolorach - II: Od Eilatu do Ketury (17-21 I / 5-9 II / 12-16 III 2018)

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz