Birdaholic Diary: Raz, dwa, trzy! Kwartał w izraelskich kolorach - I: Eilat i "K-20" (17-21 I / 5-9 II / 12-16 III 2018)

Jeśli wiosna nie może być bliżej Ciebie, Ty bądź bliżej wiosny. Mniej więcej taki morał przyświecał mi, kiedy w pewien szary grudniowy dzień zdecydowałem się zakupić bilety na styczniowy wyjazd do Izraela. Chociaż podczas tygodniowego pobytu na Ziemi Świętej dwa lata temu spełniły się niemalże wszystkie moje zachcianki, okazało się, że krótki zimowy wyjazd może wciąż wzbogacić moją listę gatunkową o dobrych parę oczek - do tego, o solidnych parametrach. Z pierwszego wyjazdu wróciłem jednak z dużym niedosytem - o przyczynach tego stanu ducha dużo by pisać (najlepiej w jakimś periodyku typu "Charaktery"), lecz na szczęście, zamiast popadać w odrętwienie, prędko znalazłem lekarstwo - kosztowało grosze, odnosząc się do cen podróżowania po Polsce - nowe bilety do Izraela na luty. Było dużo lepiej, ale nie na tyle, żebym nie wszedł po raz trzeci do tej samej rzeki - w marcu. Czy wróciłem usatysfakcjonowany? I tak i nie. Lista gatunków, z którymi się niefortunnie minąłem była niemalże tak pokaźna, jak lista nowości, których przez zimę w Izraelu uzbierało się aż osiem - całkiem ładny "przychówek". Tak krótkie wyjazdy nie pozwoliły jednak w pełni się wszystkim nacieszyć... O Izraelu nie przestałem myśleć i już teraz mogę zacząć się "odgrażać", że wrócę tam - mam nadzieję, że jeszcze w tym roku. No i przyszłej wiosny - oby na dużo dłużej.

We wszystkich trzech tegorocznych wyjazdach towarzyszył mi Tomek Tańczuk, z którym zjeździłem - niby mały, a duży Izrael, w tę i we wtę parę razy. Podczas styczniowego wypadu była z nami też Aga Tańczuk - wielkie dzięki Wam bardzo! Celowo nie przywołuję w tym miejscu tych, którzy dołożyli starań, aby niniejszy wpis o Izraelu nie powstał - no ale, nie wymieniam też z imion napotkanych po drodze osłów itp. Cóż, po prostu nie dla każdego znajdzie się miejsce na blogu. W zamian za to, miejsca jest dużo na prezentację odwiedzonych miejsc i napotkanych okazów przyrody - głównie tych skrzydlatych, ale nie tylko, o czym zresztą się przekonacie na łamach kolejnych czterech części sprawozdania. Niestety, grafik najbliższych miesięcy nie pozwala mi na bardziej szczegółowe podejście do tematu, ale... znów to "ale" ;). O większości wymienionych miejsc pisałem już w roku 2016 - kto znajdzie w sobie trochę samozaparcia, z pewnością dotrze do wielu rozszerzonych treści w archiwum bloga. A tak między nami - najlepiej rozszerzyć swoje horyzonty bezpośrednio tam, na Ziemi Świętej... ;)

Dziękuję również wszystkim międzynarodowym kolegom "po lornetce", którzy podczas trzech opisywanych wizyt oraz między nimi służyli radą i dobrym słowem!

EILAT

IBRCE - czyli International Birding and Research Center. Miejsce, od którego dla wielu zaczyna się przygoda z ptasim Izraelem. Sama stacja zlokalizowana jest w centrum Eilat Birdwatching Center, które powstało początkiem lat 90-tych minionego stulecia. Miejsce, gdzie dawniej znajdowało się składowisko odpadów przemysłowych, dziś jest zrekultywowaną oazą zieleni i zalicza się do jednych z kluczowych "hotspotów" na ptaki w Izraelu. Niemalże rokrocznie chwytane są tu w sieci obrączkarskie "poważne" gatunki dla regionu. W bezpośrednim sąsiedztwie stacji znajdują się płytkie solanki, które są rajem dla flamingów, czapli, siewek i innego ptactwa wodnego. Na północ i wschód od IBRCE napotkamy sporych rozmiarów plantacje palmowe - miejsca pozornie nieciekawe, ale w niektórych sezonach potrafi tu przysiąść na dłużej ptak, który stawia na nogi zagranicznych tłiczerów - tak jak było tej zimy, kiedy pośród daktylowców próbował przetrwać zimę świergotek tajgowy...

Widok na solanki przy IBRCE z Eilatu

Jerzyk blady (Apus pallidus)

Jaskółka płowa (Ptyonoprogne obsoleta)

Jerzyk alpejski (Tachymarptis melba)

Jaskółka rudawa (Cecropis daurica)

Jerzyk mały (Apus affinis)

Zielonka (Porzana parva) - chwilę po zaobrączkowaniu

Wodnik (Rallus aquaticus) - chwilę po zaobrączkowaniu

Szczudłaki (Himantopus himantopus)

Brodziec pławny (Tringa stagnatilis)

Prinia (Prinia gracilis) rzadko eksponuje się tak, jak tutaj

Kontrola plantacji

Plantacje nie są co prawda oazą bioróżnorodności, ale nie przeszkadza to zimującym ptakom - jak temu pierwiosnkowi (Phylloscopis collybita)...

... i osłom, które znajdują tu cień ;)

Holland Park - No cóż: na starcie należy zauważyć, że słowo "park" jest w Izraelu rozumiane trochę inaczej niż np. w kraju nad Wisłą ;). Położony na północy Eilatu między miastem a kibutzem Eilot, oznakowany jest na tablicach informacyjnych jako "miejsce dla miłośników fitnessu i przyrody" i zajmuje powierzchnię blisko 90 hektarów. Dość skomplikowany system rur, rowów i kanalików zbiera wodę deszczową, spływającą po okolicznych stokach (częściowo, słonawą wodę sprowadza się również z pustyni Arava) i kieruje do zadrzewionego obszaru, który dzięki temu jest w stanie funkcjonować w tutejszych warunkach klimatycznych. Dla migrującego ptactwa ciężko wyobrazić sobie lepsze miejsce - są tu owady, cień, tysiące ciernistych ukryć i woda. Nawet krótki spacer podczas wiosennej migracji może przynieść interesujący zestaw gatunków - pokrzewkowatych, dzierzb, nektarników, drozdowatych, bilbili itp. Warto zadzierać głowę w górę, bowiem będąc w Holland Parku znajdujemy się poniżej korytarza powietrznego, którym migrujące szponiaste schodzą z gór położonych na zachód od Eilatu, w stronę Jordanii. Podczas jednego z wyjazdów spóźniliśmy się o dwadzieścia minut na przelatującego kuglarza...

Holland Park

Szareczka czarnosterna (Cercomela molanura)

Myszołów wschodni (Buteo buteo vulpinus)

Młody orzeł stepowy (Aquila nipalensis)

Myszołów wschodni (Buteo buteo vulpinus)

Orzeł stepowy (Aquila nipalensis)

Piegża (Sylvia curruca) - najpospolitszy z marcowych migrantów w Holland Parku

Nektarnik palestyński (Cinnyris osea)

"North" i "South Beach" - świetne rozwiązanie dla chcących połączyć teren z wypoczynkiem (nawet rodzinnym). Na miejskich plażach, przy odrobinie szczęścia, w okresie zimowo-wiosennym zobaczyć można m.in. mewy białookie, głuptaki białobrzuche, czaple rafowe i czaple zielonawe. Wrony orientalne znajdziemy tu w ilościach hurtowych. Na południe od miasta zlokalizowana jest bardzo atrakcyjna rafa koralowa - w paru miejscach dostępna do zwiedzenia. Nie trzeba odchodzić daleko od brzegu, żeby zanurzając głowę w pływackich okularach ujrzeć kilkadziesiąt gatunków barwnych ryb, jeżowców i innych podwodnych istot.

North Beach

Głuptak białobrzuchy (Sula leucogaster)

Czapla rafowa (Egretta gularis)

Widok na jordańską Akabę - miasto można zwiedzić wykupując wizę na pobliskim przejściu granicznym Eilat-Akaba

Mewa białooka (Ichthyaetus leucophthalmus)

Mewa cienkodzioba (Chroicocephalus genei)

Wrona orientalna (Corvus splendens)

Czapla zielonawa (Butorides striata)

Mewa białooka (Ichthyaetus leucophthalmus)

Warte przeczesania są pobliskie uedy...

Modrak (Monticola solitarius)

Wiosna - tutaj już końcem lutego

Jeden z ciekawszych gatunków, jakie spotkać możemy na rafie koralowej w Eilacie - skrzydlica pstra, lub inaczej ryba motyl (Pterois volitans)

"High", "Middle" i "Low Mountain" - Niektórzy odwiedzają Izrael tylko w jednym celu: doświadczyć migracji "drapoli". Jedne z najlepszych miejsc do zrealizowania podobnych marzeń, zlokalizowane są w górach na zachód od Eilatu. Nieprzypadkowo, to tutaj rokrocznie setki roboczogodzin spędzają wolontariusze IBRCE, rejestrujący skalę "szponiastej" migracji. Ptaki liczone są z kilku punktów: "High", "Middle" i "Low". Każdego sezonu trafiają się rzadkości pokroju orła czarnego czy trzmielojada czubatego.

Punkt do obserwacji migracji w High Mountain

Widok na punkcie w High Mountain

Do wystawionych poidełek zaglądają skowroniki piaskowe (Ammomanes deserti)

Middle Mountain

Na obserwacjach w Middle Mountain

Nie wszędzie dostaniemy się bez lokalnych badaczy...

K-19 i K-20

Będąc na ptakach w Izraelu, z określeniami K-19 i K-20 spotkamy się stuprocentowo. Rozszyfrować te skróty myślowe jest niezwykle łatwo, bowiem oznaczają one miejsca, położone przy - kolejno - dziewiętnastym i dwudziestym kilometrze drogi numer 90 (licząc od przejścia granicznego z Egiptem w Tabie). Licznych obserwatorów przyciągają solanki i odstojniki, rozciągające się na odcinku niecałych trzech kilometrów, na północ od plantacji palmowych i terenów rolniczych. Nawet jeśli nie uda nam się trafić na rzadkości, które zaglądają tu nierzadko (w tym sezonie m.in. flaming mały i czajka stepowa) nie odjedziemy stąd rozczarowani - jest na czym oko zawiesić. O zmierzchu nieliczne zbiorniki słodkiej wody odwiedzane są przez rzadkie stepówki prążkowane.

K-20

Flamingi różowe (Phoenicopterus roseus)

K-20

Mewa cienkodzioba (Chroicocephalus genei)

Sieweczka pustynna (Charadrius leschenaultii)

Płaskonosy (Anas clypeata)

Płaskonos (Anas clypeata)

Dzierzba rudogłowa (Lanius senator)

Białorzytka płowa (Oenanthe isabellina)

Pliszka siwa (Motacilla alba)

Świergotek polny (Anthus campestris)

Pliszka żółta (Motacilla flava dombrowski)

Pliszka "czarnogłowa" (Motacilla flava feldegg)

Pokrzewka aksamitna (Sylvia melanocephala)

Brodziec pławny (Tringa stagnatilis)

Szczudłak (Himantopus himantopus)

Czajka stepowa (Vanellus leucurus)

Samotnik (Tringa ochropus)

Sieweczka morska (Charadrius alexandrinus)

Czajka stepowa (Vanellus leucurus)

Brodziec pławny (Tringa stagnatilis)

Flaming różowy (Phoenicopterus roseus)

Flaming mały (Phoeniconaias minor) pośród flamingów różowych (Phoenicopterus roseus)

Flaming mały (Phoeniconaias minor)

Na groblach lepiej uważać na grząskie miejsca - zwłaszcza, jeśli chcemy zawracać autokarem...

Grunt to znaleźć miejsce w cieniu ;)

Ciekawe może być również wieczorem - tu czapla modronosa (Ardeola ralloides)

Pelikan różowy (Pelecanus onocrotalus)

Stepówki prążkowane (Pterocles lichtensteinii) przybywają o zmierzchu

Lista wypraw (wielkimi literami moje "życiówki") - 180 gatunków (wg kolejności systematycznej): ohar, gęsiówka egipska (II), krzyżówka (I, II), rożeniec (III), płaskonos, cyraneczka (I, II), głowienka (II), czernica (I), góropatwa azjatycka (I, II), kuropatewka pustynna, zausznik (I), perkozek (I, II), głuptak białobrzuchy (I), pelikan różowy (I, II), kormoran, kormoran mały (I, II), ślepowron (I, III), CZAPLA ZIELONAWA (III), czapla złotawa (I, II), czapla modronosa (III), czapla nadobna, czapla rafowa (I), czapla biała (I, II), czapla siwa, czapla purpurowa (I, II), bocian biały (II, III), bocian czarny, ibis kasztanowaty (I, II), warzęcha, flaming różowy, flaming mały (III), ścierwnik (III), rybołów (I, II), orzeł cesarski (II), orlik grubodzioby, orzeł stepowy (II, III), gadożer (III), orzełek (III), orzeł południowy (II), kania czarna, błotniak stawowy, błotniak zbożowy (I, II), błotniak stepowy (I, III), kurhannik (I, III), myszołów (podg. buteo oraz vulpinus), krogulec (I, II), pustułka, pustułeczka (III), sokół wędrowny (I), wodnik (I, III), kropiatka (I), zielonka (III), kokoszka (II, III), łyska (I, II), hubara arabska (II), żuraw (I, III), szczudłak, kulon (II, III), sieweczka rzeczna (II), sieweczka obrożna (I, III), sieweczka morska (III), sieweczka pustynna (III), sieweczka długonoga (III), czajka, czajka szponiasta, czajka stepowa (III), biegus zmienny (I, III), biegus malutki (I, III), łęczak (II), samotnik, brodziec piskliwy (I, II), krwawodziób, kwokacz (I), brodziec śniady (II), brodziec pławny, rycyk (II), kszyk (I, II), batalion, śmieszka, mewa cienkodzioba (I, III), mewa romańska (I), mewa armeńska (I, II), orlica (I, II), mewa białooka, stepówka czarnobrzucha (II), stepówka rudogardła (III), stepówka piaskowa (II), stepówka prążkowana (III), gołąb skalny, grzywacz (I), turkaweczka czarnogardła (III), sierpówka, synogarlica senegalska, aleksandretta obrożna, kukułka czubata (II), puchacz pustynny (III), puszczyk pustynny (I), pójdźka "arabska" (podg. lilith) (I, II), SYCZEK ARABSKI (II), lelek egipski (II), lelek pustynny (III), jerzyk (III), jerzyk blady (I, III), jerzyk alpejski (III), jerzyk mały (III), dudek, zimorodek (III), łowiec krasnodzioby (I, II), rybaczek srokaty (I), żołna wschodnia, dzięcioł białoszyi (I), skowronek (I, II), SKOWRONEK ORIENTALNY (I), dzierlatka, skowrończyk krótkopalcowy (III), skowronik piaskowy, kalandra dwuplamista (III), górniczek mały (III), jaskółka skalna (II), jaskółka płowa, dymówka, jaskółka rudawa (III), oknówka (I, III), świergotek polny (III), ŚWIERGOTEK BAGIENNY (II), siwerniak (I, II), świergotek łąkowy (II), świergotek drzewny (II), świergotek rdzawogardły (II, III), pliszka siwa, pliszka żółta (podg. flava oraz feldegg) (III), pliszka cytrynowa (II), podróżniczek, pleszka (podg. samamisicus) (III), kopciuszek, białorzytka (I, III), białorzytka płowa (II, III), białorzytka rdzawa (podg. melanoleuca) (III), białorzytka białogrzbieta (II), białorzytka srokata (podg. lugens oraz warriae) (I, II), białorzytka arabska, białorzytka saharyjska, szareczka czarnosterna, białorzytka pustynna, ZŁOTORZYTKA RDZAWOSTERNA (II), rudorzytka (II), kląskawka (I, II), modrak (III), skotniczka (podg. inquieta), prinia, kapturka (III), cierniówka (III), piegża (III), lutniczka wschodnia (III), pokrzewka arabska (I), pokrzewka aksamitna (III), pokrzewka czarnogardła (III), POKRZEWKA PUSTYNNA (I, II), tamaryszka (I), brzęczka (III), wierzbówka (II), trzciniak głośny (II), zaganiacz blady (III), piecuszek (III), świstunka złotorzytna (III), pierwiosnek (podg. collybita oraz tristis), dzierzba śródziemnomorska (podg. aucheri), DZIERZBA PUSTYNNA (II), dzierzba rudogłowa (III), bilbil arabski, nektarnik palestyński, tymal arabski, sójka "palmowa" (podg. atricapillus) (I), kawka (I), wrona siwa, kruk, kruk pustynny, kruk kusy (III), wrona orientalna, czarnotek arabski, szpak (II), majna brunatna, MAJNA BIRMAŃSKA (II), wróbel, wróbel śródziemnomorski, wróbel palestyński (III), jer (I), dzwoniec (II), dziwonia synajska (I), gilak pustynny, trznadel smużkowany (III), potrzeszcz (I, II)

* Liczba rzymska w nawiasie oznacza miesiąc, w którym widziano dany gatunek - oznaczenie stosowano jedynie w przypadku gatunków, których nie stwierdzono podczas wszystkich wizyt.

Birdaholic Diary

sobota, 31 marca 2018

Raz, dwa, trzy! Kwartał w izraelskich kolorach - I: Eilat i "K-20" (17-21 I / 5-9 II / 12-16 III 2018)

1 komentarz: