Piękną mieliśmy wiosnę tej zimy, chciałoby się powiedzieć! W pierwszych dwóch dekadach marca pogoda musiała zadowolić nawet najbardziej wybrednych obserwatorów (uwzględniając nawet kilkudniowy, deszczowy przerywnik z ostatnich dni). Od końca lutego temperatury trwale oscylują w granicach kilkunastu stopni w plusie. Codziennie wychodząc w teren na początku bieżącego miesiąca, po pewnym czasie ciężko było spełnić gatunkowe oczekiwania - pogoda nastrajała tak pozytywnie i wiosennie, że człowiek spodziewał się Bóg wie czego. A przecież dopiero dzisiaj przywitaliśmy kalendarzową wiosnę! Klimat zamieszał w głowach nie tylko obserwatorom, ale przede wszystkim ptakom. Nikogo chyba więc specjalnie nie dziwi, że w tym roku wypadki nabrały wyjątkowego tempa.
Już 4 III na stawach w Głubczycach-Sadach można było zobaczyć łabędzia niemego na świeżo wykończonym, tegorocznym gnieździe (obs. P. Żyła, M. Kowalski). 9 III na żwirowni w Opolu-Malinie pojawiła się pierwsza podgorzałka (obs. Ł. Berlik). Prawdziwą wiosnę dało się tu odczuć w dniu kolejnym: oprócz wspomnianej rzadkości obserwowałem w tym miejscu pierwszą w regionie cyrankę oraz stadko 17 świstunów i 20 rożeńców. Pierwsze płaskonosy przyleciały na Opolszczyznę już pod koniec lutego - 2 samce i 2 samice 23 II stwierdził na Zbiorniku Nyskim Janusz Wójcicki. Już w ostatnich dniach drugiej dekady lutego, na znane lęgowiska w dolinie górnej Odry powróciły hełmiatki. Kilka dni później, 23 II samiec widziany był na żwirowni w Januszkowicach koło Zdzieszowic (obs. R. Świerad).
Rożeńce (Anas acuta) nad żwirownią w Opolu-Malinie
Pierwszy bąk na Opolszczyźnie "zabuczał" 1 III na zbiorniku Michalice koło Namysłowa (obs. T. Drazny) - natomiast w Dolinie Baryczy już w lutym stwierdzono co najmniej trzy terytorialne samce. Niezwykle wcześnie pojawił się bocian biały w Chróścicach pod Opolem - poniższe zdjęcie wykonałem w dniu 11 III, natomiast według relacji mieszkańców ptak zameldował się na gnieździe "już jakiś czas temu, pod koniec lutego". 17 III koło Popielowa stwierdzony został pierwszy w regionie bocian czarny (obs. J. Sebastian) - dwa tygodnie wcześniej niż w roku ubiegłym.
Bocian biały na gnieździe w Chróścicach
Na niebie łatwo zauważyć przelot myszołowa i krogulca, ale zasadnicza część szponiastych będzie powracać do nas dopiero w kwietniu. Tradycyjnie jednym z pierwszych gatunków, który melduje się w kraju już na przedwiośniu jest kania ruda - tym razem pierwszą na Opolszczyźnie widziano 4 III na stawach w Dębniku (obs. I. i K. Żyśko). Dopiero wczoraj nad naszym regionem wypatrzono pierwszego błotniaka stawowego, który przelatywał nad żwirownią w Januszkowicach (obs. M. i M. Pastrykiewicz). Dziś widziałem kolejnego ptaka migrującego wzdłuż Odry na wyspie Bolko. Można się spodziewać, że już w najbliższych dniach spora część błotniaków powróci na swoje lęgowiska.
Kania ruda to jeden z pierwszych szponiastych powracających na Śląsk już na przedwiośniu
Już w styczniu na Opolszczyźnie widywano kilkakrotnie wodniki, ale były to zapewne ptaki zimujące. Być może, już jako wczesnego migranta można potraktować wodnika widzianego 28 II w Gogolinie (obs. M. i M. Pastrykiewicz). Równie ciężko klasyfikować obserwacje żurawi - część ptaków zimuje na Śląsku i w całym regionie zgłaszano je regularnie przez cały styczeń i luty.
Żuraw (Grus grus)
Łagodna zima przyczyniła się do niespotykanego w ostatnich latach szybkiego powrotu czajek. Z kilku miejsc, ptaki pojedyncze i w małych stadkach, raportowano już w styczniu. Jednak prawdziwy "boom" miał miejsce w drugiej połowie lutego - pod koniec drugiej dekady miesiąca z kilkudziesięciu miejsc zgłaszano stada liczące po kilkadziesiąt - kilkaset ptaków - 16 II na stawach w Radziądzu naliczono ich 955 (obs. W. Lenkiewicz)!!! Równie wcześnie pojawiły się w regionie, często towarzyszące czajkom, siewki złote - już 17 II 8 ptaków widziano na łąkach pod Chrząstowicami k. Opola (obs. A. i T. Tańczuk). Największa tegoroczna koncentracja na Opolszczyźnie została stwierdzona pod Głubczycami, gdzie 4 III przebywało 270 ptaków (obs. M. Kowalski, P. Żyła). 1 III na Zbiorniku Turawskim w grupie czajek żerował pojedynczy batalion (obs. M. Kowalski, K. Krawczak), który o dekadę wyprzedził pierwsze osobniki tego gatunku, notowane na Opolszczyźnie w kilku poprzednich sezonach. Przyjazna aura spowodowała, że przez cały styczeń, na zbiornikach - Nyskim i Otmuchowskim, widywano stadka liczące po kilkanaście - kilkadziesiąt kulików wielkich - być może te same osobniki "kursowały" pomiędzy oboma miejscami. Już 11 III w Gogolinie obserwowano 3 kszyki (obs. R. Świerad), a 10 III w Suchym Borze wyjątkowo wczesną słonkę 9 (obs. G. Hebda).
Czajki (Vanellus vanellus) nad łąkami w Chrząstowicach pod Opolem
Pogodna i wyżowa pogoda na przełomie lutego i marca sprzyjała świetnej aktywności sów - puszczyka, włochatki i sóweczki. Okres od lutego do marca to również czas nasilenia aktywności głosowej puchacza. Sprzyjająca aura spowodowała, że wcześniej niż zwykle przystąpiły do lęgów niektóre puszczyki. 18 II w jednym ze śląskich kamieniołomów obserwowałem parę puchaczy, w tym samicę wysiadującą na gnieździe.
Puchacz (Bubo bubo) - digiscoping
W słoneczne, wyżowe dni, równie aktywne są dzięcioły. Podczas jednego marcowego spaceru po parku miejskim na wyspie Bolko można zobaczyć aż sześć gatunków dzięciołów: średniego, dużego, zielonego, czarnego, zielonosiwego i dzięciołka. W niektórych wrocławskich parkach można ponadto usłyszeć tokującego dzięcioła białoszyjego (na zdjęciu), który ze znanych na Opolszczyźnie stanowisk już się niestety wycofał...
Dzięcioł białoszyi (Dendrocopos syriacus) - Wrocław, 15 III
W pierwszej połowie lutego pojawiły się pierwsze, migrujące skowronki, a w wielu miejscach, już na początku trzeciej dekady lutego można było usłyszeć piękne piosenki terytorialnych samców. 3 III wczesne lerki w liczbie 6 ptaków widziano nad opolską wyspą Bolko (obs. M. Zawadzki) - w dwóch poprzednich sezonach pierwsze ptaki notowano 15 (2013) i 11 (2012) marca. 6 III w Wapiennikach pod Popielowem obserwowano bardzo wczesnego świergotka drzewnego (obs. A. Andrzejczyk) - gatunek ten powraca na Śląsk zwykle dopiero na początku kwietnia. Już 26 I na opolskim składowisku odpadów widziano pierwszą pliszkę siwą (obs. Ł. Berlik), ale mógł to być osobnik, który podjął próbę zimowania. Niemniej, o wyjątkowo wczesnym powrocie tego gatunku w 2014 świadczyć może liczba rekordów z okresu 1 I - 10 III - 106, podczas gdy w 2013 od Nowego Roku, do końca pierwszej dekady marca gatunek ten odnotowano zaledwie trzynastokrotnie. Jednym ze skutków wyjątkowo łagodnej zimy był absolutny brak jemiołuszek na Opolszczyźnie - w okresie od 1 I do 21 III na Śląsku gatunek ten spotykano zaledwie trzykrotnie, podczas gdy z identycznego przedziału dni w ubiegłym roku, w Kartotece Awifauny Śląska odnotowano aż 304 obserwacje jemiołuszek.
Śpiewający skowronek (Alauda arvensis) - długo oczekiwany po zimie widok
W ostatnich dniach, trzcinowiska rozbrzmiały już głosami pierwszych remizów - w 2013 na pierwsze ptaki na Opolszczyźnie czekaliśmy do 11 IV! W naszym regionie nie widziano jeszcze podróżniczka, który powraca na Śląsk zwykle na przełomie marca i kwietnia - jakkolwiek 9 III widziano już pierwszego na wrocławskich polach irygacyjnych, a 19 III pierwszy samiec zameldował się na kolejnym, znanym lęgowisku - osadniku Farskie koło Gliwic. Już 26 II na Śląsk powróciła pierwsza kląskawka. Na Opolszczyźnie pierwszy ptak pojawił się 8 III pod Skarbimierzem (obs. J. Regner). Dzięki sprzyjającym warunkom, od początku roku w wielu miejscach na Śląsku stwierdzano kopciuszki - ciężko wyrokować, które z tych obserwacji dotyczyły ptaków zimujących, a które migrantów. Począwszy od 5 I do 21 III na Opolszczyźnie gatunek ten obserwowano pięciokrotnie.
Wciąż czekamy na pierwszego podróżniczka (Luscinia svecica)
Już 27 II w Kietlicach na Płaskowyżu Głubczyckim widziano pierwszego śpiewaka (obs. R. Świerad, A. Czubat). 20 III na wyspie Bolko w stadzie kwiczołów obserwowałem droździka. 19 III w Gogolinie zaśpiewał pierwszy pierwiosnek (obs. M. i M. Pastrykiewicz) - w kolejnych dwóch dniach słyszałem już w sumie trzy samce na wyspie Bolko. Bardzo wcześnie powróciły pierwsze kulczyki - 5 i 10 III stwierdziłem pojedyncze ptaki - kolejno - na opolskiej Pasiece i w Dziekaństwie pod Opolem.
Remiz (Remiz pendulinus)
Zachęcam do dzielenia się własnymi obserwacjami fenologicznymi z Opolszczyzny na stronie Opolskiej Grupy Ornitologicznej!
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz